Zeehonden

De Waddenzee is thuishaven voor twee zeehondensoorten, de gewone zeehond (Phoca vitulina) en de grijze zeehond (Halichoerus grypus). Archeologische vondsten wijzen erop dat de grijze zeehond de dominante zeehondensoort was tot de middeleeuwen en daarna volledig verdween. Waarschijnlijk is dit terug te voeren op het gemak waarmee deze soort tijdens het geboorteseizoen op de hoog liggende stranden kon worden bejaagd. De populatie van de gewone zeehond had het ook heel zwaar, maar sinds de aanwijzing van beschermde gebieden in de jaren zeventig heeft zij zich hersteld. De grijze zeehond keerde halverwege de twintigste eeuw geleidelijk terug en groeit sindsdien in aantal.

De Trilaterale Expert Group Marine Mammals voert jaarlijks op elkaar afgestemde luchttellingen uit die het gehele Werelderfgoed Waddenzee en het eiland Helgoland beslaan. Sinds de eerste tellingen in 1975 is het aantal gewone zeehonden gegroeid van minder dan 5.000 tot een schatting van 33.300 individuen in 2023. Met het oog op het groeiende aantal grijze zeehonden wordt deze soort sinds 2005 op trilaterale schaal geteld. Sindsdien is de getelde populatie grijze zeehonden gegroeid van minder dan 2.000 tot 11.500 exemplaren. Deze resultaten worden in jaarlijkse rapporten gepubliceerd en kunnen worden gedownload in de sectie 'Downloads' en hieronder.

Overeenkomst zeehonden Waddenzee (WSSA)

In 1991 is de Overeenkomst inzake de bescherming van zeehonden in de Waddenzee (Agreement on the Conservation of Seals in the Wadden Sea, WSSA), waarover Denemarken, Duitsland en Nederland hebben onderhandeld, in werking getreden. De overeenkomst werd gesloten onder auspiciën van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de bescherming van trekkende wilde diersoorten (Verdrag van Bonn, CMS). De WSSA was de eerste dochterovereenkomst die onder het CMS werd gesloten. Het Gemeenschappelijke Waddenzee Secretariaat (CWSS) fungeert als het secretariaat van de WSSA. Het doel van deze trilaterale overeenkomst is om in nauwe samenwerking een gunstige instandhoudingsstatus van de zeehondenpopulatie van de Waddenzee te bereiken en te bewaren. De WSSA bevat onder meer bepalingen over onderzoek en monitoring, omgang met zieke, zwakke of verlaten dieren, de bescherming van habitats en bewustwording.

Beheerplan zeehonden

Een van de vereisten in het kader van de Overeenkomst Zeehonden is het opstellen en uitvoeren van een instandhoudings- en beheerplan voor de populatie gewone zeehonden. Het Seal Management Plan (SMP) bevat een uitgebreide verklaring over de acties die door de ondertekenende partijen worden of moeten worden ondernomen. Het plan wordt voortdurend geëvalueerd en aangepast op basis van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Omdat de grijze zeehondenpopulatie aanzienlijk gegroeid is en de vereisten voor bescherming van de leefomgeving van de grijze zeehond vergelijkbaar zijn met die voor de gewone zeehond, is deze soort nu mee opgenomen in het SMP (hoewel de grijze zeehond niet onder de WSSA valt).

De doelstellingen van het SMP zijn

• de bescherming en het beheer van de populaties van de gewone en de grijze zeehond, nu en in de toekomst, door middel van gemeenschappelijke, op elkaar afgestemde maatregelen van de verantwoordelijke overheden; en
• publiek begrip en bewustzijn te genereren voor de zeehondenpopulaties in de Waddenzee als geheel, én als een integraal onderdeel van het ecosysteem.

Als onderdeel van het SMP zijn er in het hele Waddengebied zeehondenreservaten ingericht. Deze gebieden zijn gesloten voor alle activiteiten tijdens de geboorte- en zoogperiode, in principe van mei tot september.

Monitoring resultaten

Gewone zeehond

Grijze zeehond